Teoria imperatywów i jej zastosowanie - "książki po przejściach" - Anna Brożek

Chociaż rola imperatywów (scil. zdań rozkazujących) i interrogatywów (scil. zdań pytających) w komunikacji jest równie ważna jak deklaratywów, semiotyczna i logiczna refleksja nad pierwszymi dwiema kategoriami wyrażeń wydaje się nadal pozostawać daleko w tyle za refleksją nad trzecią kategorią. Niniejsza książka to filozoficzna monografia imperatywów, która w intencji ma przyczynić się do zmniejszenia tego dystansu. Jej trzon to semiotyczna analiza funkcji zdań rozkazujących oraz szkic opartej na tej analizie teorii formalnologicznej. Jej ramy to z jednej strony filozoficzne tło teorii imperatywów, oraz z drugiej strony – prezentacja wybranych zastosowań tej teorii.

Wyprzedaż końcówek nakładów. Książka może posiadać niewielkie uszkodzenia okładki.

CZĘŚĆ PIERWSZA:  PRELIMINARIA

Rozdział pierwszy: Preliminaria ontologiczne

Wprowadzenie
1. Stany rzeczy
2. Warunkowanie
3. Związki kauzalne
4. Mentalne stany rzeczy
5. Przedstawienia
6. Stany przekonaniowe
7. Stany emocjonalne
8. Stany wolicjonalne. Pragnienia
9. Chcenia
10. Postanowienia
11. Motywy czynności
12. Działania i dążenia
13. Chcenia ukierunkowane
14. Stany aksjologiczne
15. Prawidłowości naturalne i prawa. Konieczność i możliwość
16. Osiągalne (realizowalne) stany rzeczy
17. Prawidłowości aksjologiczne i powinność aksjologiczna
18. Prawidłowości tetyczne i powinność tetyczna
19. Powinność teleologiczna
20. Suweren, autorytet deontyczny i prawidłowości tetyczne
21. Powinność lokalna i globalna. Konflikt powinności

Komentarze
A. Redukcja postanowień do sądów
B. Pragnienia i chcenia
C. Imperatyw hipotetyczny i kategoryczny
D. Elementy czynu
E. Dążenia i działania
F. Niedefiniowalność „woli”
G. Normy ustanowione i nieustanowione
H. Powinność aksjologiczna
I. Instytucjonalny stan rzeczy
J. Autorytet
K. Powinności
L. Status ontyczny powinności

Rozdział drugi: Preliminaria semiotyczne i metodologiczne

Wprowadzenie
1. Wypowiedzi
2. Wyrażenia: egzemplarze, typy, gatunki
3. Intencje wypowiedzi
3.1. Intencja komunikacyjna
3.2. Intencja interakcyjna
3.3. Intencja generatywna
4. Funkcje i sens informacyjny wyrażeń
4.1. Charakterystyka
4.2. Sens informacyjny wyrażenia
5. Sens intencyjny. Wypowiedzi modelowe i standardowe
6. Sens interpretacyjny. Reguły interpretacji
7. Adekwatność, efektywność i trafność komunikacji
7.1. Relacje między sensem intencyjnym, informacyjnym i interpretacyjnym
7.2. Wypowiedź adekwatna
7.3. Wypowiedź efektywna
7.4. Trafne rozumienie wypowiedzi
8. Funkcje deklaratywów i interrogatywów

Komentarze
A. Intencje a akty mowy
B. Funkcja interakcyjna
C. Sens literalny
D. Defekty a skuteczność wypowiedzi

Rozdział trzeci: Preliminaria logiczne

Wprowadzenie
1. Logika wyrażenia-gatunku
1.1. Logika x-a
1.2. Logika specyficzna
1.3. Forma logiczna i syntaktyka
1.4. Tak zwana semantyka wyrażeń klasy W
1.5. Logika klasy wyrażeń a rozumowania na tych wyrażeniach
2. Logika a procesy myślowe
2.1. Motywacja
2.2. Uogólnione pojęcie rozumowania
2.3. Rozumowania niedeklaratywne

Komentarze
A. Rozumowanie i wnioskowanie
B. Rodzaje rozumowań

CZĘŚĆ DRUGA: TEORIA

Rozdział czwarty: Rodzaje imperatywów

Wprowadzenie
1. Rozróżnienia wstępne: nadawca, odbiorca, adresant, adresat i przedmiot imperatywu
2. Imperatywy trybowe i partykułowe
3. Ukierunkowanie i okazjonalność imperatywów
4. Imperatywy bezpośrednie i pośrednie
5. Imperatywy indywidualne i generalne, jednostkowe i ogólne, partykularne i uniwersalne oraz kolektywne
6. Imperatywy stymulujące, komprymujące, prewentywne i inicjujące
7. Imperatywy aktualne i habitualne
8. Imperatywy z formami dokonanymi i niedokonanymi
9. Imperatywy proste i złożone
10. Imperatywy instrumentalne i efektualne
11. Imperatywy czynnościowe i wytworowe
12. Imperatywy eksplikacyjne (zoperacjonalizowane)
13. Negacja imperatywu. Imperatywy pozytywne a negatywne
14. Imperatywy warunkowe
15. Spójniki deklaratywno-imperatywne
16. Imperatywy nieliteralne
17. Imperatywy osobowe i bezosobowe
18. Tak zwane imperatywy zagnieżdżone

Komentarze.
A. Zdania o sprawstwie
B. Warunkowe zdania rozkazujące
C. Urzeczywistnienie, spełnienie, wypełnienie – a dwuznaczność imperatywów
D. Imperatywy pośrednie i bezpośrednie
E. Imperatywy indywidualne i generalne
F. Wyrażenia imperatywno-deklaratywne
G. Imperatywy skwantyfikowane

Rozdział piąty: Preskrypcje

Wprowadzenie
1. Intuicje
2. Ekspresyjny, komunikacyjny i interakcyjny składnik sensu preskrypcji
3. Założenia preskrypcji
3.1. Pojęcie założenia preskrypcji
3.2. Założenie prospektywne
3.3. Założenie otwartości
3.4. Założenie idealnej kooperacji
3.5. Założenie wykonalności
4. Polecenia i stany rzeczy przez nie generowane
5. Prośby
6. Żądania
7. Negacja w preskrypcji. Preskrypcje równoważne założeniowo i efektualnie. Preskrypcje stymulujące i komprymujące
8. Preskrypcje permitywne
9. Wartości preskrypcji
10. Egzemplifikacje

Komentarze
A. Rozkaz jako jednostronny akt woli zobowiązującej
B. Imperatyw: wyrażenie versus sens
C. Sugestywność imperatywów
D. Wyrażenia projekcyjne
E. Preskryptywny sens imperatywu
F. Generowanie

Rozdział szósty: Instrukcje

Wprowadzenie
1. Intuicje
2. Ekspresyjna i komunikacyjna funkcja instrukcji
3. Fundament
4. Założenia instrukcji
5. Instrukcje faktyczne i hipotetyczne
6. Rady teleologiczne i aksjologiczne
7. Instrukcje w aspekcie interakcyjnym
8. Quasi-wiążący charakter instrukcji
9. Wartości instrukcji
10. Egzemplifikacje
11. Instrukcje a preskrypcje

Komentarze
A. Instrukcje a preskrypcje
B. Podstawa kauzalna a instrukcja
C. Aspekt komunikacyjny i interakcyjny instrukcji
D. Założenie wykonalności
E. Wiązanie
F. Preskrypcje i instrukcje z punktu widzenia teorii aktów mowy

Rozdział siódmy: Imperatywny obszar semiotyczny

Wprowadzenie
1. Imperatywy a deklaratywy w czasie przyszłym i deklaratywy warunkowe
2. Imperatywy a ewaluacje
3. Imperatywy a zdania preferencyjne
4. Imperatywy a normy
5. Imperatywne operatywy
6. Imperatywy a optatywy
7. Imperatywy a interrogatywy
8. Podsumowanie

Komentarze
A. Imperatywy a normy
B. Imperatywizm
C. Imperatywy a optatywy
D. Operatywy i generatywy
E. Wymienność

Rozdział ósmy: Logika preskrypcji i instrukcji

Wprowadzenie
1. Logika preskrypcji
1.1. Intuicje wstępne
1.2. Język preskrypcji
1.2.1. Symbole osobowe, czasowe, sytuacyjne
1.2.2. Symbole stałe
1.2.3. Reguły konstrukcji
1.2.4. Język preskrypcji a język naturalny
1.3. Model zamierzony języka teorii preskrypcji
1.4. Wiązanie (bycie-wiążącym)
1.5. Tezy teorii wiązania preskrypcji
1.6. Konsekwencja preskryptywna (wynikanie quasi-semantyczne)
1.7. Uproszczona logika preskrypcji
2. Logika instrukcji
2.1. Intuicje
2.2. Język teorii instrukcji
2.3. Model zamierzony języka teorii instrukcji
2.4. Trafność i przydatność instrukcji. Niezborność celów
2.5. Konsekwencja instruktywna
3. Kilka uwag o logice preskrypcji i logice instrukcji

Komentarze
A. Semantyka aktualizacyjna
B. Preskrypcje u Vranasa
C. Teoria kulawa
D. Wynikanie między imperatywami i normami
E. Konsekwencja instrumentalna
F. Kalinowski o logice imperatywów
G. Semantyczne i pragmatyczne koncepcje sensu imperatywów
H. Wyróżniona wartość a relacja konsekwencji
I. Dezokazjonalizacja
J. Istotność

Rozdział dziewiąty: Imperatywy w procesach myślowych

Wprowadzenie
1. Rozumowania imperatywne
2. Rozumowania imperatywne w praktyce
3. Relacjonowanie przeprowadzonych rozumowań imperatywnych
4. Rozumowania intra- i interpersonalne
5. Rozumowanie imperatywne progresywne i regresywne
Pytania kierujące
6. Prawomocność wniosowań imperatywno-imperatywnych
7. Prawomocność rozumowań imperatywnych mieszanych
8. Deklaratywy, imperatywy i interrogatywy w procesach myślowych

Komentarze
A. Krytyka pojęcia rozumowania imperatywnego
B. Uogólnienie rozumowania preskryptywnego i instruktywnego

CZĘŚĆ TRZECIA: APLIKACJE

Rozdział dziesiąty: Skuteczność preskrypcji i instrukcji

Wprowadzenie
1. Jak skutecznie wydawać polecenia?
1.1. Ekonomiczność poleceń
1.2. Autorytet i jego wyrabianie
1.3. Psychologiczne aspekty polecania
2. Jak skutecznie instruować?
2.1. Kryteria skutecznego instruowania
2.2. Instrukcje zbędne
2.3. Instrukcje nieużyteczne
2.4. Nieinteligibilność instrukcji
3. Zasady wydawania preskrypcji i instrukcji
4. Preskrypcje i instrukcje w wychowaniu
5. Preskrypcje i instrukcje w szkole
6. Polecenia w zespole pracowniczym
7. Preskrypcje i instrukcje w ruchu drogowym
7.1. Kodeks drogowy
7.2. Znaki zakazu i nakazu
7.3. Znaki ostrzegawcze i informacyjne
7.4. Sygnalizacja świetlna
8. Imperatywy w reklamie

Rozdział jedenasty: Rozkaz wojskowy

Wprowadzenie
1. Rozkaz w Kodeksie karnym
2. Pojęcie polecenia wojskowego – rozkazu
3. Rozkaz przestępczy
4. Dwa konflikty

Komentarze
A. Rozkaz bezprawny w różnych systemach prawnych
B. Regulamin rangersów
C. Dowódca
D. Dowodzenie i rozkazy

Rozdział dwunasty: Instrukcje w medycynie

Wprowadzenie
1. Struktura kontaktów lekarza z pacjentem
2. Ordynacja: przykład
3. Skuteczność instrukcji lekarskich
A. Zjawiska społeczne
B. Zjawiska psychiczne
4. Preskrypcje lekarskie

Rozdział trzynasty: Imperatywy w systemach etycznych

Wprowadzenie
1. Wstęp
2. Osobliwości imperatywów ewangelicznych
3. Preskrypcje Jezusa
4. Budowanie autorytetu
5. Instrukcje Jezusa
6. Prośby w Ewangelii
7. Etyka chrześcijańska z punktu widzenia teorii imperatywów
8. Pojęcie powinności moralnej
9. Imperatywy w Starym Testamencie

Komentarze
A. Imperatywy w islamie
B. Imperatywy w buddyzmie
C. Konfucjanizm

Zakończenie
Bibliografia
Indeks osobowy

Liczba stron: 346