Co to znaczy, że wszechświat się rozszerza? Czy Wielki Wybuch rzeczywiście był jego początkiem? Dlaczego nocne niebo nie świeci jednostajnym blaskiem? Czy wszechświat można uważać za układ izolowany?
Michał Heller we właściwym sobie klarownym i pasjonującym wywodzie oprowadza czytelnika po gąszczu tematów filozoficznych, które towarzyszyły kosmologii od jej zarania, aż do momentu uformowania się jej jako dojrzałej nauki empirycznej. Wskazuje na filozoficzne implikacje problemów kosmologicznych i opisuje rozwiązania, jakie próbowali dla nich znaleźć najwybitniejsi fizycy XX wieku.
Filozofia kosmologii jest pierwszym polskim dziełem, które mierzy się z problematyką rodzącą się na styku pozornie odległych dyscyplin, jakimi są filozofia i kosmologia. Autor pokazuje, że w istocie ich interakcja jest nieunikniona, gdyż – jak sam stwierdza – „tam, gdzie w grę wchodzi wszechświat, trudno na bok odłożyć swoje filozoficzne upodobania lub uprzedzenia”.
Wstęp
Rozdział 1 - Kosmologia przed Einsteinem
1. Wprowadzenie
2. Paradoks Olbersa
3. Paradoks Seeligera
4. Termodynamika wszechświata5
5. Powstanie geometrii nieeuklidesowych
6. Przed przewrotem
Rozdział 2 - Kosmologia 1917–1965
1. Fizyczne podstawy kosmologii
2. Przed drugą wojną światową
3. Po drugiej wojnie światowej
4. Ku nowej epoce
Rozdział 3 - Pierwsze pytania filozoficzne kosmologii relatywistycznej
1. Czy kosmologia jako nauka jest możliwa?
2. Zasada Macha
3. Zasada kosmologiczna
4. Czy wszechświat się rozszerza?
Rozdział 4 - Wielki problem początku wszechświata
1. Osobliwość początkowa
2. Filozoficzne i światopoglądowe spory wokół problemu osobliwości początkowej
2.1. Wieczne powroty
2.2. Osobliwość – stworzenie wszechświata
2.3. Osobliwość – naturalny początek Wszechświata
2.4. Stworzenie materii bez osobliwości
Rozdział 5 - Bilans
1. Metoda kosmologii
2. Problem ekstrapolacji
3. Problem unikalności wszechświata
4. Metafizyka wszechświata
Bibliografia
Indeks nazwisk